Prawo podatkowe jest skomplikowane i bardzo rozbudowane. Przez ogrom różnych przepisów, kilkuset stronicowych ustaw i licznych odwołań do innych przepisów, może się zdarzyć, że uchybimy jakiemuś obowiązkowi podatkowemu. Do takich uchybień możemy przede wszystkim zaliczyć niezłożenie deklaracji, niezłożenie deklaracji w terminie, brak zapłaty podatku czy nieprowadzenie (lub prowadzenie w sposób niewłaściwy) ksiąg podatkowych.
Niestety uchybienie obowiązkom podatkowym może prowadzić do odpowiedzialności (w tym odpowiedzialności karno-skarbowej).
Czym jest czynny żal?
Czynny żal stanowi dobrowolne przyznanie się organowi podatkowemu, że uchybiliśmy określonemu obowiązkowi wynikającemu z powszechnie obowiązujących ustaw podatkowych. Czynny żal najczęściej przyjmuje formę pisma, choć może być złożony również elektronicznie lub ustnie do protokołu.
Nie ma jednej formułki opisującej jak czynny żal powinien wyglądać. Czynny żal powinien zawierać następujące informacje:
- kto składa czynny żal,
- opis okoliczności popełnienia czynu,
- czy sprawca współdziałał z osobami trzecimi podczas popełniania czynu.
Cel czynnego żalu
Celem czynnego żalu jest poinformowanie organu podatkowego o niedopełnieniu obowiązków podatkowych. Razem z czynnym żalem podatnik powinien wykonać czynność, do której popełnienia się przyznaje. W takim wypadku podatnik powinien złożyć deklarację, zeznanie podatkowe czy zapłacić podatek z odsetkami.
Wykonanie powyżej wskazanych czynności może skutkować brakiem karalności za czyn, do którego podatnik się przyznaje.
Kiedy czynny żal nie będzie skuteczny?
Jak wskazałem powyżej, złożenie czynnego żalu może skutkować brakiem karalności za popełniony czyn. Może, bowiem w niektórych sytuacjach czynny żal nie będzie skuteczny.
Czynny żal nie będzie skuteczny przede wszystkim wtedy, gdy:
- organ podatkowy miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia,
- organ podatkowy rozpoczął już czynności służbowe związane z popełnieniem czynu (w szczególności – przeprowadził przeszukanie, prowadzi czynności sprawdzające lub kontrolę).
Czynny żal powinien zostać złożony zanim organ podatkowy poweźmie informację, że taki czyn w ogóle popełniono.
Złożenie czynnego żalu nie będzie również skuteczne, gdy zgłaszający:
- kierował wykonanie ujawnionego czynu zabronionego,
- wykorzystał uzależnienie innej osoby i polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego,
- zorganizował grupę lub związek, którego celem było popełnienie przestępstwa,
- nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko tej osobie postępowania o zgłaszany czyn.
Kto powinien złożyć czynny żal?
Czynny żal składa osoba, która nie dopełniła obowiązków podatkowych. Najczęściej to podatnik będzie zobowiązany do złożenia czynnego żalu (jeśli to na nim ciążył obowiązek wykonania konkretnych czynności). Może się jednak zdarzyć, że to biuro księgowe nie dopełniło konkretnego obowiązku – wtedy to księgowy powinien złożyć czynny żal.
W przypadku spółek sytuacja również wygląda trochę inaczej, bowiem czynny żal powinny złożyć wszystkie osoby, które były odpowiedzialne za wykonanie konkretnego obowiązku. Może się zatem zdarzyć, że wszyscy wspólnicy lub cały zarząd spółki będzie zobowiązany do złożenia czynnego żalu.
A co w sytuacji, gdy tylko jeden ze wspólników / członek zarządu złoży czynny żal? Reszta może mieć problem! Jeśli jedna z winnych osób przyzna się do popełnienia czynu i wskaże pozostałe osoby (pozostałych wspólników / członków zarządu), to organ będzie już posiadał wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa przez te pozostałe osoby. Warto się zatem zastanowić, kto powinien złożyć czynny żal – żeby nie „wkopać” pozostałych osób.
Podsumowanie
Czynny żal jest dobrowolnym i samodzielnym zgłoszeniem organowi podatkowemu, że nie dopełniliśmy określonego obowiązku podatkowego. Warto jednak pamiętać, że choć czynny żal nie ma odgórnie ustalonej formy, to musi wskazywać informacje opisane w ustawie. Ponadto nie zawsze czynny żal będzie skuteczny.
Na koniec trzeba się również mocno zastanowić, kto tak naprawdę powinien złożyć czynny żal – złożenie go przez nieodpowiednią osobę najprawdopodobniej zamknie drogę tej właściwej do skutecznego złożenia czynnego żalu.
__________
Niedopełnił*ś obowiązków podatkowych? Może masz inny problem prawny lub podatkowy?
Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Radcy Prawnego i Doradcy Podatkowego we Wrocławiu. Kancelaria świadczy na rzecz swoich Klientów usługi prawne, podatkowe oraz bieżącą obsługę prawną.
Telefon/WhatsApp: 880 411 899
Email: michal@zasada-m.pl
Podstawa prawna:
- Art. 16 kodeksu karnego skarbowego.
Stan prawny na dzień 3 sierpnia 2024 r.
