W ostatnim czasie pojawia się coraz więcej ugód frankowych. Banki często oferują umorzenie kredytu, a czasem również zwrot części nadpłaconego kredytu. Rozwiązanie to może być korzystne z perspektywy klienta banku – jego postępowanie szybciej się zakończy. Dodatkowo jest pewny treści ostatecznego orzeczenia.
Jednak, czy umorzenie kredytu i dokonanie zwrotu jego nadpłaconej części będzie stanowiło przychód podatkowy?
Ulga podatkowa w związku z umorzeniem kredytu frankowego
Zgodnie z obowiązującymi na moment przygotowania tego wpisu przepisami, minister finansów zarządził zaniechanie poboru podatku dochodowego w określonych warunkach.
Możliwość skorzystania z tej ulgi mają m.in. osoby fizyczne:
- którym został umorzony kredyt zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej,
- które nie korzystały z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonego kredytu,
- którym kredytu udzielono w walucie obcej lub w złotówkach, lecz był on nominowany lub indeksowany do waluty obcej.
W ww. rozporządzeniu wprowadzono też definicję kredytu mieszkaniowego. Zgodnie z tą definicją za kredyt mieszkaniowy uznajemy kredyt, który został (i) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. (co do zasady przez bank), (ii) został zabezpieczony hipoteką, (iii) został zaciągnięty na cele nabycia budynku mieszkalnego, lokalu mieszkalnego lub udziału w nich.
Umorzenie wierzytelności dotyczy:
- kwoty kapitału kredytu,
- odsetek, w tym odsetek skapitalizowanych oraz prowizji,
- innych opłat, jeśli ich poniesienie było niezbędne do zawarcia umowy kredytu (z wyjątkiem jednak kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń).
Z powyższych wyliczeń wynika, że gdy umorzeniu podlega kredyt, który kredytobiorca przeznaczył na cele mieszkaniowe, to może on skorzystać z ww. ulgi.
A co z ulgą dotyczącą części kredytu przeznaczonej na cele niemieszkaniowe?
W przypadku, gdy część kredytu została przeznaczona na cele niemieszkaniowe, to w zakresie tej części ulga nie przysługuje. Jako przykład przeznaczenia na cele niemieszkaniowe możemy wskazać np.: udział w pomieszczeniu garażowym.
W takim wypadku należy ustalić w jakiej części kredyt dotyczył celów niemieszkaniowych. Ta część będzie podlegała opodatkowaniu.
Opłata/kwota dodatkowa – podatek czy nie?
W treści ugody banki proponują również zwrot części (lub całości) nadpłaconego kredytu. Niektóre banki nazywają ten zwrot mianem „opłaty dodatkowej” lub „kwoty dodatkowej”. Niestety takie określenie budzi wątpliwości. Mimo faktu, że jest to zwrot nadpłaconego kredytu, to jednak nazwa sugeruje, że jest to jakaś dodatkowa kwota – ponad kwotę kredytu.
Przytoczyć tutaj można fragment interpretacji podatkowej z 2024 r.:
Fragment stanu faktycznego:
Zgodnie z ugodą zrzekł się Pan wszelkich roszczeń z tytułu kredytu frankowego a Bank wypłacił Panu uzgodnioną kwotę. Ugoda nie nazywa tej kwoty wprost w żaden sposób (ani odszkodowaniem ani zwrotem nadpłaconej części kredytu). Bank wystawił z tytułu wypłaconej kwoty PIT-11 i wpisał ją w pozycji 99.
Fragment odpowiedzi:
Na tle powyższego stwierdzam, że skoro w ramach zawartej ugody sądowej otrzymał Pan od Banku świadczenie pieniężne mające na celu rekompensować Panu niedogodności związane z zawartą umową kredytową, która zawierała zapisy abuzywne, a także z uwagi na to, że wysokość i zasady ustalania wskazanego świadczenia wynikały wyłącznie z zawartej ugody oraz poprzedzającej ją komunikacji i zostały ustalone wyłącznie wskutek dokonanych z Bankiem uzgodnień w oparciu o wzajemne ustępstwa, których celem było polubowne zakończenie sporu jak również ugoda nie nazywa tej kwoty wprost w żaden sposób (ani odszkodowaniem ani zwrotem nadpłaconej części kredytu) i ww. kwota została ustalona w drodze negocjacji stron, to otrzymane przez Pana świadczenie nie mieści się w dyspozycji art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Co prawda, świadczenie to, zostało wypłacone na podstawie ugody sądowej, jednak nie stanowi ono odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie, bowiem jest to świadczenie wypłacone Panu za rezygnację z Pana wszelkich roszczeń z tytułu zawartej umowy kredytu frankowego.
Ponadto, analiza pozostałych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dotyczących zwolnień z opodatkowania wskazuje, że wypłacone Panu na podstawie zawartej ugody sądowej świadczenie nie korzysta z innych zwolnień z opodatkowania w niej przewidzianych.
Z drugiej jednak strony, sam fakt zwrotu nadpłaconego kredytu nie stanowi o powstaniu obowiązku podatkowego. Przykładem można wskazać fragment innej interpelacji:
W konsekwencji, zwrot przez bank części kwoty uiszczonej tytułem spłaty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego nie będzie stanowił dla Pana przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, klasyfikowanego do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zatem nie ma Pan obowiązku zapłaty podatku od zwróconej przez bank kwoty.
Wnioski
W przypadku umorzenia kredytu mieszkaniowego, w części, którą kredytobiorca przeznaczył na cele mieszkaniowe będzie mógł skorzystać z ww. ulgi. Podobnie w przypadku, gdy bank zwróci kredytobiorcy część nadpłaconego kredytu. Jednak, problem pojawia się, gdy owa zwracana kwota nie zostanie określona jako „zwrot kredytu” – wtedy może się okazać, że z ulgi skorzystać nie będzie można.
W mojej ocenie – niezależnie od tego jak nazwana będzie ta zwracana kwota – nie powinna ona być uznana za przychód podlegający opodatkowaniu. Ważniejsze od nazwy tej „dodatkowej” kwoty jest pochodzenie tych środków – wynikają one z faktu pobrania przez bank zawyżonych kosztów kredytu. Czy takie stanowisko się obroni w sądzie administracyjnym? Trzeba będzie poczekać.
__________
Pytanie podatkowe dotyczące ugody frankowej? Zastanawiasz się, czy zapłacisz podatek?
Zapraszam do kontaktu z Kancelarią Radcy Prawnego i Doradcy Podatkowego we Wrocławiu. Kancelaria świadczy na rzecz swoich Klientów usługi prawne, podatkowe oraz bieżącą obsługę prawną.
Telefon/WhatsApp: 880 411 899
Email: michal@zasada-m.pl
Podstawa prawna:
- § 1. Rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe,
- Indywidualna interpretacja podatkowa z dnia 10 kwietnia 2024 r. (0115-KDIT2.4011.82.2024.2.ŁS),
- Indywidualna interpretacja podatkowa z dnia 1 marca 2024 r. (0112-KDIL2-1.4011.75.2024.1.MKA).
Stan prawny na dzień 24 października 2024 r.